Akreditasyon
Bilindiği gibi mühendislik toplumda teknik sorunları çözerek yaşam kalitemizi arttırmaya odaklanmış olan bir meslektir. Çok gelişmiş bulunan ulaşım ve iletişim olanakları nedeniyle geçmiştekinden daha küresel bir meslek haline gelmiş durumdadır. Bu durum özellikle mühendisleri kendi ülkelerinde olduğu gibi yabancı ülkelerde de iş bulup çalışması olanağını arttırmıştır. Bu oluşum mühendislere daha fazla beceriye sahip olmaları gereğinin yanı sıra önemli sorumluluklar da yüklemektedir. Bu nedenle görülen eğitimin şeffaf, alınan diplomaların tanınır olması ve küresel ölçekte belirlenmiş olan asgari şartları sağlaması günümüzde büyük önem kazanmıştır. Bu şartların karşılandığının belgelenmesinde en etkin yollardan birisi de söz konusu mühendislik programının yetkili kurumlar tarafından akredite edilmiş olmalarıdır.
- Akreditasyon nedir?
Bir ürün veya hizmetin piyasanın talep ettiği şartlara, standartlara uygunluğunu göstermek üzere resmi bir otorite tarafından yetkilendirilen bir kuruluş tarafından o ürün veya hizmeti yapan kuruluşun evrensel ölçütlere göre değerlendirilmesi, teknik ve idari yetkinliklerinin onaylanması ve bu işlemin belirli aralıklarla yinelenmesi sürecidir.
- Işık Üniversitesi, Makine Mühendisliği Bölümü için akreditasyon neden önemlidir?
- Yürüttüğü mühendislik lisans programlarının kabul edilen ölçütlere göre periyodik olarak değerlendirilmesi nedeniyle kendini güncelleme imkanını yaratmaktadır,
- Akredite edilmiş programlarını kamuya duyurarak toplumun bu konuda bilgilenmesi sağlanmaktadır,
- Programlarının sürekli iyileştirilmesi özendirilerek kendilerini geliştirmesi sağlanmaktadır,
- Öğrencilerin ve/veya velilerin tercihlerinin olumlu yönde etkilenmesi sonucunda akademik ortamda rekabet avantajı sağlanmaktadır.
- Öğrenciler için akreditasyon neden önemlidir?
- Aldıkları diplomanın mesleki açıdan ulusal/uluslararası ölçekte geçerliliği ve denkliği kanıtlanmaktadır,
- Kendilerinden çalışma ortamlarında beklenen performansı sağlayabilecek niteliklere sahip olarak mezun oldukları belgelenmektedir,
- İleride görebilecekleri lisansüstü eğitimlerine kabul sürecinde diploma denkliği ve tanınırlığını sağlama açısından avantaj sağlamaktadır.
- Kim tarafından akreditasyon?
Ölçütleri güncel ve anlaşılır, süreçleri iyi tanımlanmış ve net, ulusal ve/veya uluslararası otoriteler tarafından tanınmış ve yetkilendirilmiş, bağımsız sivil toplum örgütü statüsünde olan kuruluşlar tarafından değerlendirmeler yapılmakta ve akreditasyon süreçleri işletilmektedir. Ulusal bağlamda MÜDEK (Mühendislik Eğitim Programları Değerlendirme ve Akreditasyon Derneği), tüm bu niteliklere sahip ve YÖK tarafından tanınarak ulusal mühendislik lisans programlarını akredite etmek üzere yetkilendirilmiş bulunan tek kurumdur.
MÜDEK'in kısa tarihçesi
- 2003'de kuruldu ve ulusal mühendislik lisans programlarını değerlendirmeye başladı,
- 2006'da Avrupa Mühendislik Eğitimi Akreditasyon Ağının (ENAEE - European Network for Accreditation of Engineering Education) üyesi oldu,
- 2007'de tüzel kişilik kazanarak Yükseköğretim Kurulu (YÖK) tarafından mühendislik lisans programları için ulusal kalite güvence kuruluşu olarak tanındı,
- 2009'da akredite ettiği mühendislik programlarına EUR-ACEetiketi vermek üzere ENAEE tarafından yetkilendirildi,
- 2011'de Uluslararası Mühendisler Birliğinin (IEAInternational Engineering Alliance) tam üyesi oldu ve
- 2016'ya kadar 50'nin üzerinde vakıf ve devlet üniversitesinde 500'ün üzerinde mühendislik lisans programını değerlendirdi.
- MÜDEK'in Uluslararası Konumu
MÜDEK iki büyük ve önemli uluslararası akreditasyon kuruluşları şemsiye platformunun üyesidir.
ENAEE (European Network for Accreditation of Engineering Education):
Mühendislik lisans programlarının akreditasyonu konusunda Avrupa düzeyinde uluslararası tanınırlığı sağlayan örgüt olup şu ülkelere ait akreditasyon kuruluşlarını bünyesinde barındırmaktadır:
- Türkiye
- Almanya
- Fransa
- İngiltere
- İrlanda
- Portekiz
- Rusya
- Romanya
- İtalya
- Polonya
- İsviçre
- İspanya
- Finlandiya
Türkiye'de MÜDEK tarafından akredite edilen bir program bu ülkelerde de kendi kuruluşları tarafından akredite edilen programlarla eşdeğer sayılmaktadır.
IEA (International Engineering Alliance-Washington Accord):
Bu platforma üye ülkelerin akreditasyona yetkili kuruluşları imzaladıkları "Washington Accord" anlaşmasıyla birbirlerinin kendi ülkelerinde akredite ettiği programları eşdeğer sayarak tanımaktadır. Bu platforma üye ülkeler şunlardır:
- Türkiye(*)
- Avustralya
- Kanada
- Tayvan
- Hong Kong
- Hindistan
- Japonya
- İrlanda(*)
- Malezya
- Güney Kore
- Yeni Zelanda
- Rusya(*)
- Singapur
- Güney Afrika
- Sri Lanka
- İngiltere(*)
- Amerika Birleşik Devletleri
Böylece MÜDEK akreditasyonunu alan bir program kendi ülkesinde ve kendi ülkesi dışındaki 25 farklı ülkede mezunlarının diplamalarının tanınması ve geçerliliği açısından çok önemli avantajlar elde etmektedir.
(*) Aynı zamanda ENAEE üyesidir.
- EUR-ACE Etiketi nedir?
Avrupa yüksek öğretim alanında yer alan ülkelerde ENAEE tarafından yetkilendirilmiş kurumlar tarafından akredite edilen mühendislik lisans programlarına verilen sertifikadır. Avrupa'da diplomaların denkliğini belirlemede çok fayda sağlamaktadır. Ülkemizde MÜDEK tarafından akredite edilen tüm lisans programları aynı zamanda EUR-ACEetiketini almaya da hak kazanmaktadır.
- Hangi ölçütlere göre akreditasyon yapılmaktadır?
MÜDEK aşağıda çok kısa olarak özetlenmiş bulunan ölçütleri dikkate alarak değerlendirme yapmakta ve bu ölçütleri sağlayan mühendislik lisans programlarına akreditasyon vermektedir:
Ölçüt 1. Öğrenciler
Bir mühendislik programının değerlendirmesinde programın girdilerinden biri olan öğrencilerin niteliği, gelişimi ve başarıları önemlidir. Bu nedenle; öğrencilerin kalitesi, girdiklerinde sahip oldukları alt-yapı, öğrenci değişim programları, yatay-dikey geçişler, ÇAP ve YAP programları ile bunlara ait uygulamalar, aldıkları danuşmanlık hizmeti, değerlendirmelerin şeffaflığı ve adilliği ile mezuniyet şartları ve bunları kontrol eden mekanizmalar değerlendirilmektedir.
Ölçüt 2. Program Eğitim Amaçları
Program mezunlarının yakın bir gelecekte erişmeleri istenen kariyer hedefleri (program amaçları) paydaş görüşleri alınarak tanımlanmış olmalı, kurumun misyonuna uygun olmalı, yayınlanarak topluma duyurulmuş olmalı ve uygun aralıklarla güncellenmelidir.
Ölçüt 3. Program Çıktıları
Mezun olana kadar programın kazandırılması gereken bilgi, beceri ve davranışlardır. Program çıktılarının aşağıdaki MÜDEK çıktılarını kapsaması ve bir sistem vasıtasıyla ölçülerek mezunlara kazandırıldığının kanıtlanması gereklidir.
- Matematik, temel bilim ve temel mühendislik bilgisi
- Mühendislik problemlerini tanımlama ve çözme becerisi,
- Bir süreci, sistemi veya ürünü tasarlama becerisi,
- Modern araç gereçleri kullanabilme becerisi,
- Deney tasarlama, yapma ve değerlendirme becerisi,
- Takım çalışmasına yatkınlık,
- Türkçe ve yabancı dilde iletişim becerisi,
- Yaşam boyu öğrenimin gerekliliği bilinci,
- Etik bilinci
- Proje yönetimi, yenilikçilik, girişimcilik hakkında farkındalık,
- Uygulamalarda evrensel ve toplumsal boyutlardaki sağlık, çevre ve güvenlik bilinci.
Ölçüt 4. Sürekli İyileştirme
Program için kurulan ölçme-değerlendirme sisteminden elde edilen sonuçlar programın sürekli iyileştirmesinde kullanılmalı, buna ilişkin kanıtlar sunulmalıdır.
Ölçüt 5. Eğitim Planı
Programın eğitim amaçlarını ve çıktılarını destekleyen bir eğitim planı (müfredatı) olmalı ve aşağıdaki bileşenleri içermelidir:
- En az 32 kredilik matematik, temel bilim dersleri
- En az 48 kredilik mühendislik dersleri
- Yeterli genel eğitim dersleri ve
- En az bir ana tasarım deneyimi.
Ölçüt 6. Öğretim Kadrosu
Öğretim kadrosu programın temel unsurudur. Bu nedenle; sayıca ve kalite olarak programın tüm alanlarını kapsayacak şekilde yeterli olmalı, kurumda öğretim üyeliğine atanma ve yükseltilme kriterleri bunları sağlayacak şekilde düzenlenmiş ve uygulanıyor olmalıdır.
Ölçüt 7. Altyapı
Sınıflar, laboratuvarlar, kütüphane, bilgisayar altyapısı vb. yeterli olmalı, laboratuvar ve diğer yerlerde yeterli güvenlik önlemi alınmış, engelliler için altyapı düzenlemesi yapılmış olmalıdır. Ders dışı sosyal faaliyetler desteklenmelidir.
Ölçüt 8. Kurum Desteği ve Parasal Kaynaklar
Üniversitenin idari desteği ve kaynakları programın kalitesini sağlayacak düzeyde olmalı, yeterli destek personeli (idari, teknik) bulunmalıdır. Kaynaklar nitelikli öğretim üyesi kadrosunu kuruma çekebilecek düzeyde olmalıdır.
Ölçüt 9. Organizasyon ve Karar Alma Süreçleri
Üniversitenin genel anlamda işleyişi, Rektörlük / Fakülte / Bölüm arasındaki ilişkiler, Bölümün kendi içindeki karar alma mekanizmaları ve işletilen süreçler ile bunların tutarlılığı değerlendirilmektedir.
Ölçüt 10. Programa (örneğin Makine Müh.) Özgü Ölçütler
Bu ölçüt, ilgili mühendislik programının sağlaması gereken ek koşulları belirtmektedir. Örneğin Makine Mühendisliği Programına ait ek koşullar şu alt ölçütleri içermektedir:
- En az birinde derinlik kazanmak üzere kimya ve fizik bilgisi,
- Çok değişkenli matematik ve diferansiyel denklemler bilgisi,
- Lineer cebir ve istatistik konularına aşinalık,
- Hem ısıl, hem de mekanik sistemler üzerinde tasarım ve çalışma becerisinin kazandırılmış olması gerekmektedir.
Tüm bu ölçütlerde yetersizlik bulunmaması durumunda program MÜDEK tarafından akredite edilmektedir.
- Makine Mühendisliği Bölümü tarafından yürütülen programlarda durum nedir?
Çıktı değerlendirmelerini esas alan MÜDEK akreditasyon sürecine başvurabilmenin en önemli önşartı, başvuru tarihinde programdan mezun verilmiş olması gereğidir. Bu nedenle öncelikle 4 yıl mezun vermiş bulunan Makine Mühendisliği (İngilizce) lisans programının akreditasyonu için 2015 yılı başında gerekli başvuruda bulunulmuş ve başarıyla yürütülen süreç sonrası Temmuz 2016'da programın 5 yıl süreliğine MÜDEK akreditasyonu alınmıştır. Bu program aynı zamanda mezunlarının diplomalarında EUR-ACE etiketini kullanma hakkını da aynı süre için almış durumdadır. MÜDEK akreditasyon geçerlik süresini Makine Mühendisliği (İngilizce) Lisans Programı için 30.Eylül.2022 ve 30.Eylül.2027 , Makine Mühendisliği (Türkçe) Lisans Programı için 01.Mayıs.2022 ve 30.Eylül.2027 ve Mekatronik Mühendisliği Lisans Programı için 01 Mayıs.2022 ve 30.Eylül.2024 olarak belirlemiş olup bu zaman aralığında mezun olan ve olacak tüm program mezunları MÜDEK akreditasyonuna sahip olarak diplomalarını alacaklardır.
